Zasady segregacji odpadów

Z dniem 1 stycznia 2025 r. weszły w życie istotne zmiany w przepisach dotyczących selektywnej zbiórki odpadów. Nowelizacja doprecyzowała obowiązki w zakresie odpadów budowlanych i rozbiórkowych oraz wprowadziła obowiązek odrębnej zbiórki tekstyliów w systemach gminnych. Poniżej przedstawiamy kluczowe wymogi prawne oraz rekomendowane rozwiązania organizacyjne.

1) Najważniejsze zmiany w skrócie

• Odpady budowlane i rozbiórkowe (BiR) muszą być zbierane selektywnie co najmniej w sześciu frakcjach:

  1) drewno, 2) metale, 3) szkło, 4) tworzywa sztuczne, 5) gips, 6) odpady mineralne (m.in. beton, cegła, płytki/ceramika, kamienie).
  Segregację można zapewnić we własnym zakresie albo powierzyć uprawnionemu podmiotowi na podstawie pisemnej umowy.

• Wprowadzono solidarną odpowiedzialność wytwórcy odpadów, kolejnego posiadacza oraz podmiotu, któremu zlecono segregację, za prawidłowe wykonanie obowiązków.

• Tekstylia (odzież, obuwie i inne wyroby włókiennicze) podlegają odrębnej zbiórce organizowanej przez gminy – najczęściej za pośrednictwem PSZOK.

• Dla gospodarstw domowych utrzymano Jednolity System Segregacji Odpadów (papier; metale i tworzywa; szkło; bio; odpady zmieszane), przy czym tekstylia zbiera się oddzielnie.

• Zaktualizowano przepisy dotyczące ewidencji w BDO, w tym katalog odpadów zwolnionych z ewidencjonowania (z zachowaniem zasady, że odpady niebezpieczne ewidencjonuje się zawsze).

2) Segregacja odpadów budowlanych i rozbiórkowych – wymogi praktyczne

Minimalny podział na placu budowy:
drewno | metale | szkło | tworzywa sztuczne | gips | odpady mineralne (beton, cegła, ceramika, kamienie).

Odpowiedzialność i organizacja:

• Wytwórca odpadów (np. wykonawca) odpowiada za właściwą segregację.

• W przypadku remontów prowadzonych przez osobę fizyczną niebędącą przedsiębiorcą, obowiązek segregacji może wykonać następny posiadacz (np. nasza firma) – pod warunkiem zawarcia umowy pisemnej.

• Jeżeli segregacja na miejscu jest technicznie utrudniona, dopuszczalne jest przekazanie odpadów uprawnionemu podmiotowi, który zapewni ich wysegregowanie zgodnie z umową i posiadanymi decyzjami administracyjnymi.

Dobre praktyki na budowie:

• Zaprojektować układ pojemników/kontenerów już na etapie planu BIOZ.

• Oznakować frakcje w sposób jednoznaczny (piktogram + opis).

• Wdrożyć krótką instrukcję segregacji dla ekip podwykonawczych.

• Zapewnić bieżącą wymianę pełnych pojemników, aby uniknąć mieszania frakcji.

3) Segregacja w gospodarstwach domowych i zbiórka tekstyliów

• Papier (niebieski), metale i tworzywa (żółty), szkło (zielony), bio (brązowy), zmieszane – zasady pozostają bez zmian.

• Tekstylia należy przekazywać do PSZOK lub innych punktów wyznaczonych przez gminę; nie należy ich umieszczać w pojemnikach na odpady zmieszane ani w frakcji „metale i tworzywa”.

4) Sankcje i opłaty

• Gospodarstwa domowe – brak selektywnej zbiórki skutkuje naliczeniem opłaty podwyższonej (w wysokości określonej przez radę gminy, zwykle 2–4-krotność stawki podstawowej).

• Przedsiębiorcy – za naruszenia polegające m.in. na zbieraniu lub przetwarzaniu odpadów bez wymaganych decyzji administracyjnych grożą kary pieniężne określone w ustawie o odpadach. Dodatkowo sankcje mogą dotyczyć podmiotów transportujących odpady, które nie dostarczą ich do wskazanego miejsca.

5) BDO i dokumentacja – na co zwrócić uwagę

• Przed przekazaniem odpadów należy zweryfikować uprawnienia odbiorcy (wpis do BDO, decyzje na zbieranie/przetwarzanie).

• Przekazanie odpadów dokumentuje się Kartą Przekazania Odpadów (KPO) w systemie BDO.

• W przypadku niektórych rodzajów i ilości odpadów możliwe są zwolnienia z ewidencji, zgodnie z aktualnym rozporządzeniem. Zasada ogólna: odpady niebezpieczne zawsze wymagają prowadzenia pełnej ewidencji.

6) Jak możemy Państwu pomóc

• Dostawa kontenerów i big-bagów dostosowanych do poszczególnych frakcji (gruz/odpady mineralne, drewno, metale, szkło, tworzywa, gips).

• Odbiór i legalne zagospodarowanie odpadów wraz z możliwością zapewnienia segregacji na podstawie umowy.

• Wsparcie w BDO – dobór kodów odpadów, wystawianie KPO, uporządkowanie ewidencji.

• Doradztwo organizacyjne – plan rozmieszczenia pojemników, instrukcje segregacji dla wykonawców, harmonogram podstawień i odbiorów.

7) Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy gruz można wyrzucać do odpadów zmieszanych?
Nie. Gruz należy zakwalifikować jako odpady mineralne i zbierać je oddzielnie bądź przekazać uprawnionemu podmiotowi, który zapewni właściwą segregację.

Czy osoba prywatna remontująca mieszkanie musi samodzielnie segregować odpady?
Jeżeli remont prowadzi osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą, obowiązek segregacji może – na mocy umowy – wykonać następny posiadacz odpadów (np. profesjonalny odbiorca).

Gdzie przekazać niepotrzebną odzież i tekstylia?
Tekstylia należy przekazywać do PSZOK lub innych punktów wyznaczonych przez gminę. Nie wolno umieszczać ich w pojemniku na odpady zmieszane.

8) Podstawa prawna (wybór)

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z późn. zm.).

• Obowiązujące rozporządzenia wykonawcze Ministra Klimatu i Środowiska, w tym w sprawie rodzajów i ilości odpadów zwolnionych z obowiązku prowadzenia ewidencji.

• Akty prawa miejscowego (uchwały rad gmin w sprawie stawek opłat i sposobu selektywnej zbiórki).